Oficjalna strona Gminy Gnojnik

Gmina Gnojnik

Gmina wiejska, która położona jest w województwie małopolskim w powiecie brzeskim. Od 1975 do 1998r. należała do województwa tarnowskiego.

Gmina Gnojnik sąsiaduje od północy z miastem i gminą Brzesko, od wschodu z gminą Dębno, od południa z gminą Czchów, od zachodu z leżącą w powiecie bocheńskim gminą Nowy Wiśnicz.

Gmina leży we wschodniej części Pogórza Wiśnickiego charakteryzującego się urozmaiconą rzeźbą terenu. Jest  położona jest w bardzo dogodnym miejscu komunikacyjnym, ponieważ przez nią przebiega droga krajowa nr 75 i leży pośrodku trójkąta tworzonego przez trzy duże miasta: Kraków, Tarnów i Nowy Sącz. Od Brzeska leży około 10 km.

W skład gminy wchodzi siedem sołectw: Biesiadki, Gnojnik, Gosprzydowa, Lewniowa, Uszew, Zawada Uszewska i Żerków.

Na terenie Gminy Gnojnik znajduje się sześć kościołów urzekających swoim wyglądem oraz konstrukcją takimi kościołami są  kościół p.w. św. Marcina w Gnojniku, kościół p.w. Matki Bożej Fatimskiej w Gnojniku, kościół p.w. św. Floriana w Uszwi, drewniany kościół p.w. św. Urszuli w Gosprzydowej, drewniany kościół p.w. św. Mateusza Ewangelisty w Biesiadkach, kościół p.w. Matki Boskiej Częstochowskiej w Lewniowej.

W mniejszych miejscowościach takich jak Zawada Uszewska i Żerków znajdują się kapliczki, w Zawadzie Uszewskiej p.w. Matki Bożej Fatimskiej a w Żerkowie p.w. św. Antoniego Padewskiego.

Przejeżdżając przez cała Gminę Gnojnik, możemy zauważyć wiele przydrożnych kapliczek, figur oraz krzyży. Zostały one postawione z wdzięczności za otrzymane łaski, za wysłuchanie próśb, bądź jako ofiara dziękczynna za wybawianie z niebezpieczeństwa lub wyleczenie z choroby. Również ważnymi zabytkami w gminie są pomniki i tablice, które upamiętniają bolesne dla Polski czasy I i II wojny światowej. Urokliwy charakter nadają okolicy także parki zieleni oraz pomniki przyrody.

Malowniczo i naturalnie ukształtowane tereny gminy Gnojnik można poznawać zarówno pieszo, jak i samochodem. Dzięki odnowionym drogom przyjemnie podróżuje się również rowerem. Piękno okolicznych skarbów architektury i natury zachwyca każdym, nawet najdrobniejszym elementem.

Źródło: https://www.gnojnik.pl/prezentacja-gminy/historia-i-zabytki

Zabytki

Spichlerz z 1845 roku

Młyn z ok. 1938 roku

Budynek pierwotnej plebanii z 1873 roku

Dom mieszkalny nauczyciela (wikarówka) z 1909 roku

Tablica Upamiętniająca Ofiary II Wojny Światowej

Park Podworski z około 1730 roku, około 1845 roku

Sędziwy wiekiem dąb w Parku Podworskim

„Pomnik Przyrody” – sędziwy wiekiem dąb

Zabytkowy „park na Górce”

Źródło: opracowanie własne na podstawie: https://www.gnojnik.pl/_files/wazne_dokumenty/spis_inwentaryzacyjny_zabytko_2013/Plik_7_Historyczne.pdf

Zabytkiem historycznym w Biesiadkach jest lipa prawdopodobnie XVIII wiek Źródło: https://www.gnojnik.pl/_files/wazne_dokumenty/spis_inwentaryzacyjny_zabytko_2013/Plik_7_Historyczne.pdf Zespół urbanistyczny wsi w granicach administracyjnych Jest to zabudowa folwarczna, która pochodzi z okresu międzywojennego. Jest to drewniana zabudowa, która w dużej mierze została zniszczona w wyniku I wojny światowej i po ogromnym pożarze w 1933r. Ściany były budowane z modrzewi lub sosny a dach pokryty był słomą. Drewniana zabudowa powstała w XIX w. i tworzą ją domy wzniesione wzdłuż gminnej drogi oraz są zwrócone do nich szczytami. Domy zostały oszalowane i pokryte dwuspadowymi dachami. Domy charakteryzują się ozdobnymi oknami z wyciętymi obramieniami oraz malowane ściany z powycinanymi we wzory deskami. W obecnym czasie zachowało się niewiele starych chałup i domów. Źródło: https://www.gnojnik.pl/_files/wazne_dokumenty/spis_inwentaryzacyjny_zabytko_2013/spis_inwentaryzacyjny_czesc_1_2013.pdf stan na dzień 01.05.2021r.
Budynek pierwotnej szkoły / obecnie dom parafialny z 1860 roku Dawny Dwór obecnie plebania z 1913 roku Tablica Upamiętniająca z 2003 roku Kompleks leśny Źródło: opracowanie własne na podstawie  https://www.gnojnik.pl/_files/spis_inwentaryzacyjny_zabytko_2013/Plik_5_Uszew.pdf stan na dzień 05.05.2021r.

Obiekty sakralne

Kościół parafialny murowany p.w. św. Marcina Biskupa

Kościół był zbudowany jako funkcja obronna, czyli ściany mają 2m grubości, potężne szkarpy podpierające mury, rząd wąskich otworów strzelniczych umieszczonych w strefie strychowej oraz w zachodniej wieży, połączone systemy galerii obronnych nad prezbiterium, nawą i w wieży.

Kościół jest budowlą orientowaną, jednonawową, z węższym wielobocznie zamkniętym prezbiterium, przy którym od północy znajduje się zakrystia, od zachodu kwadratowa wieża, natomiast od południa kaplica. W prezbiterium widnieje gotyckie sklepienie krzyżowo-żebrowe, a w pozostałych częściach kościoła stropy płaskie. W środkowej części wieży umieszczono pomieszczenie chóru organowego.

We wnętrzu kościoła sąsiadują ze sobą zabytki datowane na pierwszą połowę XIV wieku (m.in. kamienny portal od południowej strony nawy, tabernakulum w ścianie prezbiterium, szafka na oleje i drewniana rzeźba Matki Boskiej) oraz elementy barokowe z XVIII i XIX wieku, takie jak: – ołtarz główny rokokowy z II poł. XVIII wieku; – rokokowy ołtarz boczny w nawie od strony północnowschodniej z 1766 r.; – rokokowy ołtarz boczny w nawie od strony południowo-wschodniej z 1766 r.

Wystroju dopełniają: barokowa chrzcielnica, drewniana rokokowa ambona, dwa barokowe konfesjonały, organy zakupione w 1854 r. oraz późnobarokowy krucyfiks.

Na uwagę zasługują również XIX-wieczne elementy znajdujące się po zewnętrznej stronie ścian kościoła: Ogrójec z kamienną figurą klęczącego Chrystusa oraz stacje Drogi Krzyżowej, usytuowane w prostokątnych niszach, zamykanych drewnianymi drzwiczkami

Jest to jeden z najstarszych zachowanych w całości zabytków murowanej architektury sakralnej we wschodniej części Małopolski.

Nie jest znana data rozpoczęcia budowy obiektu, wiadomo jednak, że konsekracji świątyni dokonano w 1382 r.

Kościół p.w. Matki Bożej Fatimskiej, którego budowa rozpoczęła się w 2006 roku

Jest to nowy kościół w tej parafii, który powstał w 2006r.  Patronem świątyni jest Matka Boża Fatimska. Kościół został zbudowany z kamienia węgielnego, który został poświęcony podczas mszy na Krakowskich Błoniach przez Ojca Świętego Benedykta XVI w maju 2006r.

Źródło: https://gnojnik-wiz.diecezja.tarnow.pl/#start

Kościół parafialny drewniany p.w. św. Urszuli z otoczeniem z 1697 roku, Dzwonnica drewniana z XVIII wieku.

„W środku osady w sąsiedztwie rzeki Uszwicy stoi niewielki barokowy, drewniany kościół pod wezwaniem Świętej Urszuli.

Zbudowany został w roku 1697 staraniem miejscowego proboszcza ks. Wacława Jantkiewicza. Położenie kościoła przy drodze Gnojnik – Lipnica Murowana czyni go łatwo dostępnym wszystkim pielgrzymom i zwiedzającym.

Jest to już drugi kościół, odnotowany w dziejach Gosprzydowej. Pierwszy bowiem zbudowany był około 1440r., przez ówczesnych właścicieli wsi – Wielogłowskich.

Kościół był wielokrotnie odnawiany m.in. w 1916, 1950 r. i w latach 60. XX w. W 1954 r. do prezbiterium została dostawiona kaplica i dodane podcienia. Przy rozbudowie wykorzystane zostały dawniejsze plany architekta Bogdana Tretera, które skorygował architekt Piotr Krakowski.

Kościół jest drewniany, oszalowany i pokryty gontami. Nawa i prezbiterium nakryte są wspólnym, stromym dachem wielopołaciowym. W kalenicy dachu znajduje się wieżyczka na sygnaturkę z latarnią. Kaplica nakryta jest dachem kopułowym. Kościół ma jedną nawę. Węższe od nawy prezbiterium zamknięte jest trójbocznie. Przy prezbiterium od północy znajduje się zakrystia, a od południa kaplica. Nawa i prezbiterium otoczone są otwartymi podcieniami.

Barokowa architektura kościoła czyni go wyjątkowym obiektem – jest jednym z nielicznych drewnianych kościołów na terenie Podkarpacia wybudowanych w stylu barokowym.

Obok kościoła znajduje się wolno stojąca dwukondygnacyjna dzwonnica drewniana z XVII wieku o konstrukcji słupowo-szkieletowej.

Obok dzwonnicy stoi dom parafialny. Wybudowany w roku 1938 pierwotnie służył jako mieszkanie organisty oraz salka katechetyczna. Obecnie w budynku mieści się świetlica parafialna – miejsce spotkań dla działających w naszej parafii grup.

Warto nadmienić, że kościół wraz z przylegającą dzwonnicą stał się inspiracją dla znanego krakowskiego malarza Józefa Stachnika, który jeden ze swoich obrazów poświęcił właśnie gosprzydowskiej świątyni.

Na uwagę zasługuje również przepiękny wystrój kościoła. Przeważają w nim elementy barokowe pochodzące z z XVII-XVIII w. Z tego okresu pochodzą między innymi ołtarze oraz zabytkowa ambona. Do cennych zabytków w świątyni zaliczyć trzeba również kamienną, gotycką chrzcielnicę oraz kropielnicę (oba obiekty z XV w.)

W kościele znajdują się cztery barokowe ołtarze:

Do gotyckich części wystroju kościoła należał również tryptykowy ołtarz składający się z obrazu środkowego i dwóch ruchomych skrzydeł. Tryptyk znajduje się obecnie w Muzeum Diecezjalnym w Tarnowie.

Drewniane zabytki kościoła – ołtarze, ambona, nakrycie chrzcielnicy otrzymały w 1959 r. nową polichromię. W czasie renowacji oprócz kolorów złotego i srebrnego wprowadzono niebieski, seledynowy i kość słoniową.”  Źródło: http://www.gosprzydowa.pl/

Budynek plebanii z 1883 roku

Dom parafialny z 1938 roku

<span style=”font-size:10px”>Źródło: opracowanie własne na podstawie: https://www.gnojnik.pl/_files/wazne_dokumenty/spis_inwentaryzacyjny_zabytko_2013/Plik_7_Historyczne.pdf stan na dzień 05.05.2021r.</span>

Kościół parafialny drewniany p.w. św. Mateusza Pierwszy kościół w Biesiadkach zbudowano ok. 1199 roku. Taka data widniała na tabliczce wiszącej nad bocznym wejściem kościoła.  Obecna świątynia w stylu gotyckim powstała w II połowie XVII w. Kościół ten to budowla modrzewiowa o konstrukcji zrębowej, trzynawowa z węższym prezbiterium zamkniętym trójbocznie, przy którym usytuowano zakrystię. Od północnej strony nawy jest trójbocznie zakończona kaplica. Od południowej kruchta. Nawa główna i prezbiterium nakryte zostały sklepieniem kolebkowym. Przy wejściu do świątyni znajduje się portal ostrołukowy wraz z umieszczonymi w nim drzwiami z pięknymi, starymi okuciami. W ścianach trzykondygnacyjnej wieży umieszczono wnęki, a w nich rzeźby świętych. Wieżę zwieńcza baniasty hełm z latarnią z 1936 roku. Wnętrze świątyni zdobione jest polichromią z 1938 roku. Główny ołtarz jest w stylu barokowym z późnogotycką rzeźbą Piety z XVI w. oraz obrazem patrona św. Mateusza Ewangelisty u szczytu. Dwa ołtarze boczne też są barokowe i znajdują się tam obrazy: Najświętszej Marii Panny ze św. Anną i św. Joachimem oraz Matki Boskiej. Na uwagę zasługuje obraz Matki Boskiej Bocheńskiej z Dzieciątkiem z 1644 roku oraz obraz św. Rozalii. W 1676 roku do odnowionej świątyni sprawiono ten obraz z wizerunkiem świętej, która miała chronić mieszkańców przed zarazą. Do obrazu pielgrzymowali mieszkańcy okolicznych wsi, prosząc o uzdrowienie lub oddalenie zarazy. Wielkim czcicielem św. Rozalii był ks. Feliks Pudełko, za którego proboszczowania wprowadzono uroczystości odpustowe ku czci tej świętej, chociaż patronem kościoła jest św. Mateusz. Pięknymi elementami wystroju wnętrza są także: rokokowe tabernakulum z II połowy XVIII wieku oraz chrzcielnica z pierwszej połowy XIX wieku. Źródło: https://www.gnojnik.pl/prezentacja-gminy/historia-i-zabytki/kosciol-parafialny-pw-sw-mateusza-w-biesiadkach
Kościół parafialny p.w. Matki Boskiej Królowej Polski Kościół powstał w 1978r. Kościół ma charakterystyczny kształt. W wewnątrz znajdują się mozaiki na ścianie ołtarzu. Elementy takie jak ołtarz, ławki, schody, nagłośnienie zostało ukończone w 1983r. Źródło: https://lewniowa-wiz.diecezja.tarnow.pl/#start
Kościół parafialny murowany p.w. św. Floriana Kościół powstał w 1801 roku. Jest budowlą barokowo – klasycystyczną o figuralnej i ornamentalnej polichromii. Świątynia to obiekt jednonawowy, z węższym prostokątnym prezbiterium, gdzie po stronie północnej znajduje się niewielka,  murowana zakrystia, a także z wieżą nadbudowaną nad zachodnią częścią nawy, z dwoma pomieszczeniami po bokach oraz z kruchtą po stronie południowej. Jego wnętrze nakrywają żaglaste sklepienia wsparte na gurtach spływających na przyścienne filary, pomiędzy którymi znajdują się płytkie wnęki na pomieszczenie bocznych ołtarzy. Natomiast chór muzyczny podparty został dwoma prostymi filarami. Prezbiterium i nawę nakrywają dość płaskie dachy siodłowe. Natomiast wieżę wieńczy ośmioboczna nastawa z barokowym baniastym hełmem. Całość bryły dopełnia niewielka wieżyczka na sygnaturkę. Kościół jest otoczony kamiennym murem. Przed głównym wejściem usytuowane są figury św. Apostołów Piotra i Pawła oraz św. Floriana. Źródło: https://parafia.uszew.pl/index.php/kocio/architektura, https://uszew-wiz.diecezja.tarnow.pl/#start

Kapliczki, Krzyże i Figury przydrożne

Krzyz-z-oszklona-kapliczka

Zdjęcie 1 z 22

Kaplica Cmentarna

Zdjęcie 10 z 14

Plik_3_Gosprzydowa-22

Zdjęcie 1 z 17

Plik_7_Historyczne-29

Zdjęcie 1 z 5

Kosciol-Lewniowa

Zdjęcie 1 z 1

Zerkow_church

Zdjęcie 1 z 1

Kaplica im. Antoniego Padewskiego z 1948 roku

„Kamienny Głaz” – Pomnik ku pamięci ofiar I wojny światowej z 1973 roku

Drewniana kapliczka na drzewie z krzyżem Jezusa Chrystusa

Źródło: opracowanie własne na podstawie  https://msus.kylos.pl/kapla.php?strona=kps&ktga=gmn&ktgalf=Aa-Jz&ktgb=Gnojnik&ktgc=4283 , http://malopolska.przyjedztu.pl/Kaplica—Zerkow_f_14_ido_2246 stan na dzień 01.05.2021r.

Kaplica Matki Bożej Fatimskiej z 1998 roku

Kapliczka Matki Bożej Królowej Polski

Kapliczka Matki Bożej z Dzieciątkiem 

Kapliczka Matki Bożej z Dzieciątkiem (kapliczka ogrodowa)

Kapliczka Najświętszej Maryi Panny (kapliczka ogrodowa)

Kapliczka Jezusa Chrystusa z 1988 roku

Figura Najświętszej Maryi Panny

Figura św. Jana Nepomucena

Przydrożny drewniany krzyż z 1993 roku

Przydrożny krzyż z kapliczką Chrystusa Ukrzyżowanego i Matką Bożą Bolesną

Przydrożny krzyż z wizerunkiem Chrystusa z 1976 roku

Szlak

Szlak wokół Brzeska

Rodzaj: pieszy
 50.5 km
 15h 15min
↗ 996.859 m
↘ 996.859 m
 Początek szlaku: Brzesko Rynek
 Koniec szlaku: Brzesko Rynek

Trasy spacerowe i widokowe, punkt widokowy

Gmina Gnojnik jest rajem dla fotografów jak i spacerowiczów. W każdej z gminnych wiosek znajdziemy przepiękne trasy spacerowe.

W Gnojniku znajduje się podworski park, gdzie możemy podziwiać kilkuletnie drzewa, między innymi dęby, lipy, jesiony oraz czarne sosny. Ciekawostką jest to, że kilka z nich zostało uznane za pomniki przyrody. Może się przejść alejką lipowo-jesionową. Na polanie w głębi lasku możemy spotkać dęba-samotnika.

Gdy wybierzemy się do wsi Biesiadki do części gdzie znajduje się przysiółek Lipka możemy podziwiać widoki takie jak Las Okocimski lub teren gminy. Możemy również podziwiać panoramę Beskidu Wyspowego, a w piękne słoneczne dni Tatry.

Kierując się w stronę wsi Lewniowa możemy podziwiać widoki na okoliczne miejscowości, takie jak  Gosprzydowa i Żerków.

Gosprzydowa jest idealnym miejscem dla spacerowiczów, pełno w niej przysiółków a jej drogi i dróżki mogą przypominać górską wędrówkę, gdyż teren wsi Gosprzydowa raz pnie się w górę a innym razem opada lekko.

Podobnym miejscem do Gosprzydowej jest Żerków. Jest to wieś, która balansuje pomiędzy wzniesieniami, dolinami, przy drogach znajdują się kępy drzew, które są atrakcyjne i przyciągają rowerzystów i spacerowiczów.  Z górnej części Żerkowa, położonej przy drogach do Łoniowej i Złotej, podziwiać można panoramę Pogórza Wiśnickiego i Beskidu Wyspowego.

           Uszew zachęca aby odbyć spacer od kościoła w stronę cmentarza aż do widocznej z oddali ściany Lasu Grabaliny. W momencie gdy kończy się droga asfaltowa wybór dalszej trasy zależy już tylko do spacerowiczów bądź rowerzystów. Obok cmentarza można skręcić w rzadko uczęszczaną drogę gdzie można podziwiać możemy dolinę Uszwicy, a dalej ku Księżemu Lasowi.

Z pagórków Zawady Uszewskiej od zachodu rozciąga się panorama całej doliny Uszwicy, zaczynając od Gnojnika, poprzez Zawadę Uszewską, a kończąc na Uszwicy.

Piękno Zawady Uszewskiej ukazuje się za zabudowaniami ziem uprawnych, gdzie po ich pokonaniu docieramy do rozsianych między pagórkami leśnych zagajników. Leśnym traktem, które przebiega do drogi gminnej i prowadzącej na południowy wschód można dojść do Biesiadek. Po drodze znajduje się metalowy krzyż, który  upamiętnia dawny cmentarz choleryczny.

 

Gmina Gnojnik należy do Małopolskiego Szlaku Architektury Drewnianej. 

Wieś Biesiadki posiadają drewnianą zabudowę sakralną, tj. Kościół p.w. św. Mateusza, który jest z XVII w. jak również zabudowę mieszkalną, która również jest drewniana i pochodzi z II połowy XIX w. Na początku XX w. zostały one wpisane do krajowego rejestru zabytków.

Wieś Gosprzydowa posiada skarb z drewna, jest nim kościół p.w. św. Urszuli, który pochodzi z XVII w.

Gmina Gnojnik należy do Stowarzyszenia „Na Śliwkowym Szlaku”. Jest to Lokalna Grupa Działania, która skupia 7 małopolskich gmin. Należą do nich również gminy z powiatu brzeskiego takie jak Czchów i Iwkowa.

W Gnojniku znajduje się Family Park Safari atrakcja dla dzieci i nie tylko. Safari może pochwalić się licznymi, pięknymi i zadbanymi zwierzętami, które można zobaczyć z bliska i poznać, takie jak wielbłądy, osiołki, alpaki, konie fryzyjskie i kuce. Po za tym innymi atrakcjami są dmuchańce, grill, bufet i inne.

Park Safari położony jest w malowniczej okolicy, warto spędzić czas wśród sympatycznych i przyjaznych zwierząt na świeżym powietrzu.

Facebook: https://www.facebook.com/park.safari.96
Adres: Gnojnik 609, 32-864 Gnojnik
Numer tel.:  883 213 135

poniedziałek – Zamknięte
wtorek – piątek -12:00 – 18:00
sobota – niedziela – 12:00 – 20:00

Osoby zainteresowanych ze skorzystania z punktu widokowego oraz pola namiotowego w miejscowości Gnojnik mogą kontaktować się z Panem Stanisławem Kowalczykiem, numer tel.: 507 809 085

Apteki

Apteka Rumianek
Gnojnik 527, 32-864 Gnojnik

„Pod Dębem”. Apteka prywatna. Bątkiewicz-Drygała J.
Gnojnik 600, 32-864 Gnojnik

Obiekty noclegowe

Hotel Tadeusz

Uszew 502, 32-865 Uszew
Tel. 14 68 58 845

„Rybia Wyspa”

Gosprzydowa 340, 32-864 Gosprzydowa
Tel. 660 898 414,
Tel. 14 68 49 991

Ośrodek Rehabilitacyjno- Wypoczynkowy „Ewa”

Gnojnik 222
Tel. 14 6869800
Tel.14 6869965
Tel. 662 046 764

Restauracje

Hotel i Gospoda Tadeusz

32-865 Uszew 502
tel.: (14) 685 88 45, 698 610 107
adres www: hotel-tadeusz.pl

„Rybia wyspa” – Gosprzydowa

Gosprzydowa 340, 32-864 Gnojnik
tel.: +48 660 898 414
adres www: rybiawyspa.pl

Restauracja na stacji paliw CMC w Gnojniku

32–864 Gnojnik 528
tel.: (14) 686 99 10 wew. 28

Kawiarnia-Cukiernia „Poezja”

32-864 Gnojnik 610
tel.: 668 151 538
adres www: cukierniapoezja.pl

Pizzeria „Torino”

32-864 Gnojnik
lokalizacja: centrum Gnojnika przy drodze krajowej nr 75

Banki i bankomaty

Bank Spółdzielczy w Brzesku. Oddział w Gnojniku
Gnojnik 363, 32-864 Gnojnik

Poczta i punkty pocztowe

Poczta Polska
Gnojnik 430 32-864 Gnojnik

Paczkomaty

GJN01M – Po lewej stronie od wejścia na stację paliw Lotos
Gnojnik 528 32-864 Gnojnik

USZ01M – Przy Sklepie Groszek
Uszew 512 32-865 Uszew